"Vertel: wat er is gebeurd?"

Dat is de open kernvraag in elk onderzoek — of het nu gaat om een moordzaak, een intern conflict binnen een bedrijf, of een crisissituatie in een team. Wat volgt op die vraag, is taal. Een weergave van feiten, al dan niet gekleurd of gemanipuleerd. En precies daar begint mijn werk.

Wanneer iemand de waarheid vertelt, vloeit taal meestal moeiteloos. Er is samenhang, feitelijkheid en zintuiglijk detail. Wie iets achterhoudt, praat anders. Omdat het brein twee taken tegelijk uitvoert: een verhaal construeren én het tegelijk bewaken van de waarheid die niet mag uitlekken (leakage).

Dat dubbele proces laat taalkundige sporen na. Bij schuldige verdachten merk je heel goed wanneer ze zich als onschuldig trachten te profileren. Tegelijk stel je veel hiaten vast, onlogische verbindingen, fouten in de chronologie, omdat men de controle verliest over wat men zegt en probeert te verbergen.

Wie spreekt, onthult wat hij probeert te controleren.

Ik word ingeschakeld op het moment dat twee partijen tegenover elkaar staan en niemand nog weet wat waar is. De ene zegt A, de andere zegt B — en men besluit dat “de waarheid ergens in het midden zal liggen”. Maar dat is zelden zo.

Of het nu gaat om een cold case of een crisis binnen een bedrijf: mijn opdracht blijft dezelfde — blootleggen wat er werkelijk gebeurd is, op basis van wat mensen zelf vertellen. Hun woorden bevatten de sleutel.